อญฺญตโร จ ปนายสฺมา อนุรุทฺโธ อรหตํ อโหสีติฯ อถ โข อายสฺมา อนุรุทฺโธ อรหตฺตปฺปตฺโต ตายํ เวลายํ อิมา คาถาโย อภาสิ –

[เถรคา. 901-903] ‘‘มม สงฺกปฺปมญฺญาย, สตฺถา โลเก อนุตฺตโร;

มโนมเยน กาเยน, อิทฺธิยา อุปสงฺกมิฯ

‘‘ยถา เม อหุ สงฺกปฺโป, ตโต อุตฺตริ เทสยิ;

นิปฺปปญฺจรโต พุทฺโธ, นิปฺปปญฺจํ อเทสยิฯ

‘‘ตสฺสาหํ ธมฺมมญฺญาย, วิหาสิํ สาสเน รโต;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ ทสมํ;

คหปติวคฺโค ตติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ทฺเว อุคฺคา ทฺเว จ หตฺถกา, มหานาเมน ชีวโก;

ทฺเว พลา อกฺขณา วุตฺตา, อนุรุทฺเธน เต ทสาติฯ

4. ทานวคฺโค

1. ปฐมทานสุตฺตํ

[31] [ที. นิ. 3.336] ‘‘อฏฺฐิมานิ , ภิกฺขเว, ทานานิฯ กตมานิ อฏฺฐ? อาสชฺช ทานํ เทติ, ภยา ทานํ เทติ, ‘อทาสิ เม’ติ ทานํ เทติ, ‘ทสฺสติ เม’ติ ทานํ เทติ, ‘สาหุ ทาน’นฺติ ทานํ เทติ, ‘อหํ ปจามิ, อิเม น ปจนฺติ; นารหามิ ปจนฺโต อปจนฺตานํ ทานํ อทาตุ’นฺติ ทานํ เทติ, ‘อิมํ เม ทานํ ททโต กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉตี’ติ ทานํ เทติ, จิตฺตาลงฺการจิตฺตปริกฺขารตฺถํ ทานํ เทติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ ทานานี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยทานสุตฺตํ

[32]

[กถา. 480] ‘‘สทฺธา หิริยํ กุสลญฺจ ทานํ,

ธมฺมา เอเต สปฺปุริสานุยาตา;

เอตญฺหิ มคฺคํ ทิวิยํ วทนฺติ,

เอเตน หิ คจฺฉติ เทวโลก’’นฺติฯ ทุติยํ;

3. ทานวตฺถุสุตฺตํ

[33] ‘‘อฏฺฐิมานิ , ภิกฺขเว, ทานวตฺถูนิฯ กตมานิ อฏฺฐ? ฉนฺทา ทานํ เทติ, โทสา ทานํ เทติ, โมหา ทานํ เทติ, ภยา ทานํ เทติ, ‘ทินฺนปุพฺพํ กตปุพฺพํ ปิตุปิตามเหหิ, นารหามิ โปราณํ กุลวํสํ หาเปตุ’นฺติ ทานํ เทติ, ‘อิมาหํ ทานํ ทตฺวา กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชิสฺสามี’ติ ทานํ เทติ, ‘อิมํ เม ทานํ ททโต จิตฺตํ ปสีทติ, อตฺตมนตา โสมนสฺสํ อุปชายตี’ติ ทานํ เทติ, จิตฺตาลงฺการจิตฺตปริกฺขารตฺถํ ทานํ เทติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ ทานวตฺถูนี’’ติฯ ตติยํฯ

4. เขตฺตสุตฺตํ

[34] ‘‘อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเต , ภิกฺขเว, เขตฺเต พีชํ วุตฺตํ น มหปฺผลํ โหติ น มหสฺสาทํ น ผาติเสยฺยํ [น ผาติเสยฺยนฺติ (สี. สฺยา. ก.), น ผาติเสยฺยา (กตฺถจิ)]ฯ กถํ อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเต? อิธ, ภิกฺขเว, เขตฺตํ อุนฺนามนินฺนามิ จ โหติ, ปาสาณสกฺขริกญฺจ โหติ, อูสรญฺจ โหติ, น จ คมฺภีรสิตํ โหติ, น อายสมฺปนฺนํ โหติ, น อปายสมฺปนฺนํ โหติ, น มาติกาสมฺปนฺนํ โหติ, น มริยาทสมฺปนฺนํ โหติฯ เอวํ อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเต, ภิกฺขเว, เขตฺเต พีชํ วุตฺตํ น มหปฺผลํ โหติ น มหสฺสาทํ น ผาติเสยฺยํฯ

‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเตสุ สมณพฺราหฺมเณสุ ทานํ ทินฺนํ น มหปฺผลํ โหติ น มหานิสํสํ น มหาชุติกํ น มหาวิปฺผารํฯ กถํ อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเตสุ? อิธ, ภิกฺขเว, สมณพฺราหฺมณา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา โหนฺติ, มิจฺฉาสงฺกปฺปา, มิจฺฉาวาจา, มิจฺฉากมฺมนฺตา, มิจฺฉาอาชีวา, มิจฺฉาวายามา, มิจฺฉาสติโน, มิจฺฉาสมาธิโนฯ เอวํ อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเตสุ, ภิกฺขเว, สมณพฺราหฺมเณสุ ทานํ ทินฺนํ น มหปฺผลํ โหติ น มหานิสํสํ น มหาชุติกํ น มหาวิปฺผารํฯ

‘‘อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเต, ภิกฺขเว, เขตฺเต พีชํ วุตฺตํ มหปฺผลํ โหติ มหสฺสาทํ ผาติเสยฺยํฯ